OpenAI CEO’su Sam Altman, bir ChatGPT sorgusunun yaklaşık 0,34 watt-saat elektrik harcadığını açıkladı. Ancak birçok uzman, bu değerlendirmenin gerçeği tam olarak yansıtmadığını düşünüyor. Çünkü bu hesaplamada elektrik şebekelerinin türü, sunucu soğutma sistemleri, ağ donanımının çalışması ve gün içerisindeki değişken yük gibi birçok unsur göz ardı edilmiş durumda.
Hugging Face şirketinden iklim araştırmacısı Sasha Luccioni, bu rakamın yanıltıcı olduğunu açıkça dile getiriyor. Ona göre, ortalama bir sorgunun tanımı, ölçüm yöntemi ya da modelin eğitim süreci dikkate alınmadan verilen bu sayı anlamsız kalıyor.
Yapay Zeka Çok Enerji Harcıyor ama Kimse Bilgi Vermiyor
Yapay zekâ teknolojileri, enerji tüketimi ve çevresel etkiler açısından ciddi bir rol oynuyor. Fakat OpenAI gibi büyük şirketler, bu konuda şeffaf veri paylaşmaktan kaçınıyor.
Luccioni, 2025 yılı Mayıs ayında incelenen büyük dil modellerinin %84’ünün çevresel etkileri hakkında hiçbir bilgi sunmadığını belirtiyor.
“Bir araba aldığınızda size ne kadar yakıt tükettiği söylenir. Ancak her gün kullandığınız yapay zekâ sistemlerinin ne kadar enerji tükettiğini kimse açıklamıyor,” diyor. Ona göre, ekolojik şeffaflık, özellikle iklim krizi ortamında zorunlu hale getirilmelidir. – Luccioni
Veri Eksikliği Tahminlere Yol Açıyor
Yeterli veri olmadığı için toplum, genellikle tahminlere bel bağlamak zorunda kalıyor. Örneğin, bir ChatGPT sorgusunun, bir Google aramasından 10 kat daha fazla enerji tükettiği yönünde yaygın bir görüş var. Ancak bu fikrin sahibi olan Alphabet Başkanı John Hennessy bile bunun sadece bir varsayım olduğunu, kanıta dayanmadığını kabul ediyor. Buna rağmen, kamuoyunda bu görüş doğruymuş gibi algılanıyor.
Açık Kaynak Modellerle Gerçek Tüketim Ölçülebilir
Gerçek tabloyu anlayabilmek için araştırmacılar, açık kaynak kodlu modelleri analiz ediyor. Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, aralarında Meta Llama ve DeepSeek gibi sistemlerin yer aldığı 14 farklı model karşılaştırıldı. Bazı modellerin, aynı görevlerde %50’ye kadar daha fazla enerji tükettiği ortaya çıktı.
Daha karmaşık modeller, daha uzun yanıtlar üretip daha fazla ara işlem gerektirdiği için, enerji tüketimini önemli ölçüde artırıyor.
Daha Küçük Modellerle Daha Az Tüketim Mümkün
Uzmanlar, basit görevler için daha küçük ve az güçlü yapay zekâ modellerinin kullanılmasını öneriyor. Bu tür modeller, işlevsellik açısından yeterliyken daha az enerji harcıyor ve daha az karbon salınımı yapıyor.
Google ve Microsoft, bu yaklaşımı bazı arama işlevlerinde kullanarak daha kompakt modelleri devreye alıyor.
Ancak genel olarak yapay zekâ sağlayıcıları, enerji tüketimini azaltmak konusunda acele etmiyor. Daha güçlü sistemler, kullanıcıya daha hızlı yanıt vermek adına tercih ediliyor.
Şeffaflık Şart
Net veriler olmadan, yapay zekânın çevreye verdiği zarar tam olarak ölçülemiyor.
“Eğer elimde yetki olsaydı, yapay zekâ kullanan tüm şirketleri CO₂ salım verilerini yayınlamaya zorunlu kılardım,” diyor. – Luccioni.
