Hackerlar, kullanıcıların bilgisayar cihazları üzerinde kontrol sağlamak amacıyla her türlü güvenlik açığını kullanabilir. Özellikle yazılımlardaki açıklardan yararlanarak sisteminize sızabilirler. Örneğin, tarayıcınız arka planda zararlı yazılım indirip çalıştırabilir ve siz bunun farkında bile olmazsınız. Sadece bir dosya açmanız bile cihazınıza virüs bulaştırmak için yeterlidir. Bu gibi durumlarda saldırı aracı bir exploit olur.
“Exploit“, İngilizce’de “kötüye kullanmak” anlamına gelir. Yazılımlarda veya işletim sistemlerinde bulunan açıkları kullanan bir tür kötü amaçlı kod olarak tanımlanır. Bu açıklar genellikle yazılım geliştiricilerinin fark edemediği güvenlik hatalarından kaynaklanır. Ne yazık ki bu açıklar genellikle fark edilmez ve bir yama (patch) yayınlanana kadar hacker’lar tarafından suistimal edilir. Örneğin, Microsoft, Internet Explorer tarayıcısında bulunan 41 güvenlik açığını kapattı; fakat bu durum saldırıları durdurmaya yetmedi.
Exploit Nasıl Çalışır?
Bir exploit, sistemdeki tek bir güvenlik açığını hedef alabilir. İçinde çalıştırılabilir kodlar ve belirli veriler bulunur. Antivirüs yazılımı geliştiricilerine göre exploitler, verilerin ve sistemin güvenliğini tehdit eden en ciddi risklerden biridir. Bir açık keşfedildiğinde, hacker’lar bu açığı kullanarak çok sayıda kötü amaçlı yazılım geliştirebilir. Hatta bu tür yazılımlar, karanlık internet pazarlarında alınıp satılmaktadır.
En çok saldırıya uğrayan yazılımlar arasında tarayıcılar, Java, Microsoft Office ve Flash bulunur. Yazılım geliştiricileri düzenli olarak güncelleme yayınlasalar da, bir güvenlik açığı tespit edilip kapatılana kadar geçen sürede büyük zararlar meydana gelebilir.
Exploit Türleri
En tehlikeli exploit türlerinden biri, sıfırıncı gün açığına (zero-day) yönelik yazılmış olanlardır. Bu, geliştirici tarafından henüz fark edilmemiş ve düzeltilmemiş bir güvenlik açığıdır. Bu açık sayesinde hacker saldırısı beklenmedik bir anda gerçekleşebilir. Bu tür açıklar, karaborsada diğer hacker’lara da satılabilir.
Bir yazılımdaki açığı tespit etmek zaman alır. Bu süreçte hacker’lar sisteme zarar verebilir, gizli verilere erişebilir, sistemi çökerten virüsler yükleyebilir ya da sizin adınıza spam e-posta gönderebilir.
Sınıflandırma Kriterlerine Göre Exploit Türleri:
- Hedeflenen yazılıma göre: Tarayıcılar, uygulamalar ya da işletim sistemi çekirdeği hedef alınabilir.
- Açık türüne göre: İletişim protokolleri ya da işletim sistemine özel açıklar hedeflenebilir.
- Yayılma şekline göre: Yerel ağda yayılan ya da internet üzerinden uzak erişimle çalışan uzaktan exploitler olabilir.
- Amacına göre: Gizli veri çalmak, sistemleri hacklemek ya da casus yazılım kurmak için kullanılabilir.
- Saldırı biçimine göre: Trafik izleme, phishing, SQL enjeksiyonu gibi teknikler kullanılabilir.
Yaygın Exploit Paketleri
Exploit başarı oranı, tek bir açık yerine birden fazla açığın hedef alındığı paket saldırılarıyla artar. Bu paketlerde karmaşık kodlar ve çeşitli saldırı teknikleri bulunur. İşte bazı örnekler:
- Metasploit Framework: En popüler ve geniş kapsamlı exploit paketlerinden biridir.
- Exploit Pack: Yaygın olarak kullanılan başka bir paket.
- CANVAS: Özellikle penetrasyon testi için kullanılan ticari bir araçtır.
- Core Impact: Çok güçlü modüller ve yardımcı araçlar içeren ticari bir platformdur.
- SET (Social-Engineer Toolkit): Sosyal mühendislik saldırılarına odaklanır ve sahte e-postalar, web siteleri oluşturmak için kullanılır.
Tehlikeli Exploit Paketlerine Örnekler
Nuclear Pack: Caphaw isimli bankacılık truva atının yayılmasını sağladı.
Angler: Şifrelenmiş dosyalarla çalışır, antivirüsleri atlatabilir, sanal makineleri tespit edebilir, ve Flash için sıfırıncı gün exploit’i barındırır.
Neutrino: Java açıklıklarını hedef alır, Rus geliştiriciler tarafından oluşturulmuştur.
Blackhole Kit: Eski tarayıcılar ve eklentilerdeki açıklardan faydalanarak JavaScript kodlarını değiştirir, sistem kontrolünü ele geçirir.
Exploit’lerden Nasıl Korunulur?
Exploit saldırıları, hacker’lar arasında popülerliğini korumaktadır. Sadece zararlı bir dosyanın kullanıcıya gönderilmesi yeterlidir. Bu dosya bir web sitesi aracılığıyla ya da masum görünümlü bir belge ile bulaşabilir.
Sonrasında sisteminize daha fazla kötü amaçlı yazılım gönderilir. Bu nedenle ilk ve en etkili koruma yöntemi, yazılımları güncel tutmaktır. Güncellemeler sadece yeni özellikler eklemez, aynı zamanda güvenlik açıklarını kapatır.
Ek olarak, güçlü bir antivirüs ve güvenlik duvarı kullanmak oldukça etkilidir. Bu programlar, potansiyel tehditleri tanır, zararlı siteleri engeller ve sisteminize bulaşan virüsleri temizler.
Ayrıca, çalışanlarınıza siber güvenlik eğitimi vermeniz oldukça önemlidir. İnsan hatası, saldırıların en büyük nedenlerinden biridir. Bu yüzden “asgari ayrıcalık ilkesi” uygulanmalıdır: Çalışanlara sadece işlerini yapmaları için gerekli olan erişim izinleri verilmelidir.
